DOI: https://doi.org/10.35433/pedagogy.4(95).2018.236-242

Проблема суб'єктності вчителів та учнів у польській педагогічній науковій школі

В. В. Ягупов, А. Р. Бекірова

Abstract


У статті проаналізовано, систематизовано та представлено для вітчизняних науковців проблему суб’єкта та суб’єктності у польській науковій думці. Наголошується, що для польської педагогіки проблема суб’єкта є актуальною як в теоретичному, так і в практичному аспектах. Ця проблема в польській педагогіці актуалізувалася у 80-х роках ХХ ст. і поступово стала аналізуватися і досліджуватися у міждисциплінарному аспекті – філософському, теологічному, соціологічному, психологічному та педагогічному. Особливий інтерес представляють психологічні та педагогічні дослідження та їх результати, оскільки природу суб’єкта та суб’єктності учасників педагогічного процесу в різних навчально-виховних системах допомагає розкривати психологічна наука, а форми, методи, принципи та засоби формування та розвитку – педагогічна наука. Представлено основні напрями наукових досліджень щодо суб’єкта та суб’єктності щодо учнів і педагогів наприкінці ХХ ст. – на поч. ХХІ ст. З’ясовано основні педагогічні тенденції, що мають місце у польській педагогіці щодо понять ''суб’єкт'' і ''суб’єктність'': суб’єктний характер взаємин між педагогами та учнями; суб’єктність як мета виховання; суб’єктність як едукаційна (освітня) цінність; суб’єктність як ефект педагогічної діяльності.


Keywords


суб’єкт; суб’єктність; учень; учитель; суб’єкт-суб’єктні взаємини

References


Łobocki Mieczysław Doświadczanie wartości samego siebie w kształceniu pedagogicznym / Mieczysław Łobocki // Doświadczanie wartości samego siebie w procesach edukacyjnych : Materiały z konferencji naukowej. – Bydgoszcz 23-24 X 1996 r. / pod red. Andrzeja M. Tchorzewskiego. – Bydgoszcz : Wydaw, 1997. Uczelniane WSP. – S. 38–47.

Łobocki Mieczysław Przygotowanie nauczycieli do osobowej relacji z uczniami / Mieczysław Łobocki // Aksjodeontologiczne aspekty relacji osobowych w procesach edukacyjnych / pod red. Wiesławy M. Wołoszyn, Bydgoszcz : Wydaw, 1997. – Uczelniane WSP. – S. 237–244.

Łobocki M. Teoria wychowania w zarysie / M. Łobocki. – Wyd. 2. – Kraków : Oficyna Wydawnicza ''Impuls'', 2005. – 358 s.

Halian Olena Teoretyczne zasady kształtowania kategorii ''podmiotowość osobowości ucznia'' w ukraińskiej, polskiej i rosyjskiej tradycji naukowej / Olena Halian // Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, XXVIII, sectio J – Pedagogia-Psychologia. – Vol. 28, № 2, 2015. – Р. 47–58.

Bałachowicz J. Kategoria podmiotowości jako wyznacznik przemian stylu pracy współczesnego nauczyciela // I. Adamek, W. Żmijewska (red.), Nauczyciel w systemie edukacyjnym teraźniejszość i przyszłość, Wyd. Nauk. UP, Kraków, 2009.

Dyląg J. Podmiotowość ucznia i nauczyciela a kształcenie emocjonalne i etyczno-moralne w edukacji zintegrowanej // I. Adamek, M .Grochowalska, E. Żmijewska (red. nauk.) Relacje i konteksty edukacji elementarnej. – Wyd. Nauk. UP, Kraków, 2010. – S. 80–83.

Reykowski J. Podmiotowość – szkic problematyki // P. Buczkowski, R. Cichocki (red.), Podmiotowość : możliwość – rzeczywistość – konieczność. Poznań: Redakcja Wydawnictw Ośrodka Analiz Społecznych ZMW, 1988. – S. 199–210.

Korzeniowski K. Podmiotowość człowieka. Metateoretyczne ramy teorii / K. Korzeniowski, R. Zieliński, W. Daniecki (red.). // Podmiotowość jednostki w koncepcjach psychologicznych i organizacyjnych. – Wrocław : Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1983. – S. 9–72.

Gurycka A. Podmiotowość w doświadczeniach wychowawczych dzieci i młodzieży / A. Gurycka. – Warszawa : Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, 1989. – S. 14–24.

Сzerepaniak-Walczak M. Podmiotowość jako kategoria pedagogiczna i edukacyjna / M. Сzerepaniak-Walczak, Kubiak-Szymborska E. (red.) // Podmiotowość w wychowaniu. – Między ideą a realnością, Bydgoszcz, 1999. – S. 76–90.

Zarzecki L. Teoretyczne podstawy wychowania teoria i praktyka w zarysie / L. Zarzecki. – Jelenia Góra : Karkonoska pañstwowa szkola wyższa, 2012. – 146 s.

Kwiatkowska Henryka Tożsamość nauczycieli. Między anomią a autonomią / Henryka Kwiatkowska. – Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk, 2005. – 242 s.

Sowa J. Podmiotowość w wychowaniu / J. Sowa // Śmietana U. (ed.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku. – Warszawa, vol. 4, 2005. – 458 s.

Czerepaniak-Walczak M. Pedagogika emancypacyjna / M. Czerepaniak-Walczak. – Rozwój świadomości krytycznej człowieka, Gdańsk, 2006. – 256 s.

Okoń W. Nowy słownik pedagogiczny / W. Okoń. – Warszawa : ''Żak'', 2007. – Cop. 2007. – 490 s.

Kupisiewicz Cz. Słownik pedagogiczny / Cz. Kupisiewicz, M. Kupisiewicz. – Wydaw. Naukowe PWN, Warszawa, 2009. – 201 s.

Pawelec Marta Rola dyscypliny i dyscyplinowania w rozwoju podmiotowości dziecka. Analiza psychologiczna w świetle literatury przedmiotu / Marta Pawelec // Horyzonty psychologii. – Tom 1, № 1, 2011. – Р. 79–88.

Ягупов В. В. Суб’єкт-суб’єктні взаємини в навчальному процесі : [збірник наукових праць Бердянського державного педагогічного інституту ім. П. Д. Осипенко (Серія: Педагогічні науки)] / В. В. Ягупов. – № 3–4, 1999. С. 5–10.

Karkowska M. Nauczyciel i uczeń. Interakcje a wartości w klasie szkolnej. Analiza etnograficzna. – Oficyna Wydawnicza ''Impuls'', Kraków, 2005. – S. 137–139.

Banach Czesław Etyka i kultura pedagogiczna nauczyciela i szkoły / Czesław Banach // Edukacja. – № 2. – S. 7–20.

Kubiak-Szymborska E. Podmiotowość młodzieży akademickiej. Studium statusu podmiotowego studentów okresu transformacji / E. Kubiak-Szymborska. – Wyd. Akademii Bydgoskiej, Bydgoszcz, 2003. – S. 63–77.

Chodorowska M. Wielowymiarowość pojęcia ''być podmiotem'' / M. Chodorowska ; E. Kubiak-Szymborska (red.), Podmiotowość w wychowaniu. Między ideą a realnością. Bydgoszcz : Wers, 1999.

Czerepaniak-Walczak M. Podmiotowość w perspektywie pedagogiki. Szczecin / M. Czerepaniak-Walczak. – Gorzów Wielkopolski, 1994. – S. 7–33.

Uhl I. Podmiotowość i wolność w refleksji socjologicznej / I. Uhl // Studia Socjologiczne. – (1991). – № 1–2. – 49 s.


Refbacks

  • There are currently no refbacks.